intresting stories of great mathamatition srinivas ramanujan
intresting stories of great mathamatition srinivas ramanujan
महान गणितज्ज्ञ श्रीनिवास रामानुजन यांची प्रेरणादायी कथा
श्रीनिवास रामानुजन यांची गणितातील गाथा ही एका विलक्षण प्रतिभावंताच्या प्रवासाची कहाणी आहे, जिथे अडचणींचा सामना करत ते आपल्या अपार बुद्धिमत्तेच्या जोरावर जगाला चकित करून गेले. ही कथा त्यांच्या जीवनातील एका रोमहर्षक प्रसंगाची आहे, जी त्यांच्या स्वप्नांचा पाठपुरावा करण्यासाठी प्रेरणा देते.
राष्ट्रीय गणित दिन: गणितोत्सव क्विझ 2024
असेच QUIZ पाहण्या करिता मराठी वर्ग whatsapp channel ला जॉईन करा 🙏 🙏
श्रीनिवास रामानुजनचा जन्म २२ डिसेंबर १८८७ रोजी तमिळनाडूमधील इरोड या छोट्या गावात झाला. अत्यंत साध्या कुटुंबातून आलेल्या रामानुजनांच्या कुटुंबाला शिक्षणासाठी फारसे पैसे नव्हते. मात्र, रामानुजनांना लहानपणापासूनच गणिताची अपार आवड होती. शाळेत असताना ते इतर विषयांकडे दुर्लक्ष करून केवळ गणितावर लक्ष केंद्रित करत. त्यांना गणिताच्या आकडेमोडी आणि सूत्रांमध्ये नवनवीन आविष्कार दिसायचे.
अशाच एका प्रसंगाची सुरुवात त्यांच्या शाळेतील एका गणिताच्या शिक्षकाने केलेल्या उदाहरणाने झाली. शिक्षकाने वर्गात एका गणिताचा प्रश्न सोडवण्यासाठी एक पद्धत शिकवली. पण रामानुजनने या पद्धतीशिवाय दुसऱ्या मार्गाने तोच उत्तर मिळवले आणि ते अधिक सोपे असल्याचे दाखवले. हे पाहून शिक्षकांना आश्चर्य वाटले. रामानुजनच्या बुद्धिमत्तेची ही केवळ सुरुवात होती.
१८ वर्षांचे असताना त्यांनी "सिंपल प्रॉपर्टीज ऑफ बर्नोली नंबर्स" या गणितीय सूत्रांवर अभ्यास सुरू केला. कोणत्याही औपचारिक प्रशिक्षणाशिवाय त्यांनी स्वतःचे अनेक सूत्र शोधले. पण त्यांची आर्थिक परिस्थिती इतकी कठीण होती की, कधीकधी त्यांच्या घरात दोन वेळचे जेवणही मिळायचे नाही. ते गणिताच्या वह्या विकत घेऊ शकत नसत, त्यामुळे जुने कागद आणि वह्यांमध्ये गणित सोडवत.
रामानुजनांनी एका प्रसंगी इंग्लंडमधील नामवंत गणितज्ज्ञ जी.एच. हार्डी यांना आपले सूत्रांचे एक पत्र पाठवले. हार्डी यांनी या पत्रातील गणित पाहिले आणि ते थक्क झाले. त्यांना वाटले की हा व्यक्ती अवश्य एखादा महान गणितज्ज्ञ असणार. त्यांनी रामानुजनला इंग्लंडला येण्यासाठी आमंत्रित केले. पण रामानुजन हिंदू परंपरांवर विश्वास ठेवत असल्यामुळे परदेशात जाण्यासाठी तयार नव्हते. मात्र, त्यांच्या कुटुंबीयांनी त्यांना पाठिंबा दिला, आणि अखेर त्यांनी लंडन गाठले.
लंडनमध्ये हार्डी आणि रामानुजन यांच्यातील सहकार्याने गणिताच्या क्षेत्रात अनेक क्रांतिकारी शोध लागले. रामानुजनने रामानुजन प्राइम्स, मॉड्यूलर फंक्शन्स, आणि पार्टिशन फंक्शन यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. त्यांची प्रत्येक गणितीय व्याख्या नेहमीच विशिष्ट आणि अनोखी होती.
त्यांच्या जीवनातील एक प्रसिद्ध किस्सा म्हणजे "टॅक्सी कॅब क्रमांक १७२९" चा. रामानुजन आजारी असताना हार्डी त्यांना भेटायला आले होते. हार्डी म्हणाले, "मी एका टॅक्सीने आलो, ज्याचा क्रमांक १७२९ आहे. तो फारसा महत्त्वाचा नाही." त्यावर रामानुजन हसत म्हणाले, "अहो, हा तर एक विलक्षण क्रमांक आहे! १७२९ हा सर्वात लहान क्रमांक आहे, जो दोन भिन्न प्रकारे दोन घन संख्यांचा एकूण आहे." (१³ + १२³ आणि ९³ + १०³). हार्डी हे ऐकून पुन्हा एकदा रामानुजनच्या अद्वितीय बुद्धिमत्तेला चकित झाले.
दुर्दैवाने, रामानुजनांचे आरोग्य लंडनच्या थंड हवामानात खालावले. त्यांनी केवळ ३२ वर्षांच्या आयुष्यात असंख्य गणितीय संकल्पना दिल्या, ज्या आजही जगभरातील संशोधकांसाठी प्रेरणादायी आहेत. त्यांच्या असामान्य योगदानामुळे त्यांना "गणिताचा देव" असे म्हटले जाते.
रामानुजनची ही कथा आपल्याला शिकवते की, परिस्थिती कितीही प्रतिकूल असली तरी आपल्या आवडीसाठी समर्पित राहिल्यास कोणतेही यश अशक्य नाही. गणिताच्या या महानायकाची ही प्रेरणादायी कहाणी आजही गणितप्रेमींसाठी दीपस्तंभासारखी आहे.