📰 राज्यातील सर्व शाळांसाठी विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेबाबत महत्त्वाचा शासन निर्णय
School Safety Guidelines 2021 लागू : महाराष्ट्र शासनाचा GR
Date: 13 December 2025
Department: School Education & Sports Department, Maharashtra
Category: Education News | Government Resolution | School Safety
विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेसाठी शाळांवर कडक नियम
School Safety Guidelines 2021 चे काटेकोर पालन बंधनकारक
राज्यातील सर्व शाळांमधील विद्यार्थ्यांच्या सुरक्षिततेच्या दृष्टीने महाराष्ट्र शासनाच्या शालेय शिक्षण व क्रीडा विभागाने १३ डिसेंबर २०२५ रोजी महत्त्वाचा शासन निर्णय (GR) जारी केला आहे. या निर्णयानुसार केंद्र सरकारने निश्चित केलेल्या “Guidelines on School Safety and Security – 2021” चे पालन करणे सर्व शाळांना बंधनकारक करण्यात आले आहे.
हा निर्णय बालकांचा मोफत व सक्तीच्या शिक्षणाचा हक्क अधिनियम २००९ (RTE Act), सर्वोच्च न्यायालयाचे आदेश तसेच राष्ट्रीय बालहक्क संरक्षण आयोग (NCPCR) यांच्या मार्गदर्शक तत्त्वांच्या अनुषंगाने घेण्यात आला आहे.
❌ शारीरिक शिक्षा व मानसिक छळास पूर्ण बंदी
शाळांमध्ये विद्यार्थ्यांना
मारहाण
कान, केस ओढणे
उठा-बशा काढायला लावणे
उन्हात/पावसात उभे ठेवणे
अपमानास्पद शब्द वापरणे
जात, धर्म, भाषा किंवा आर्थिक स्थितीवरून भेदभाव
अशा कोणत्याही प्रकारच्या शारीरिक किंवा मानसिक छळावर पूर्ण बंदी घालण्यात आली आहे.
👩🏫 मुख्याध्यापक, शिक्षक व व्यवस्थापनाची जबाबदारी
विद्यार्थ्यांची सुरक्षितता, मानसिक-भावनिक आरोग्य व शिस्तबद्ध वातावरण राखणे ही
मुख्याध्यापक, शिक्षक, शिक्षकेतर कर्मचारी व शाळा व्यवस्थापनाची जबाबदारी असल्याचे शासनाने स्पष्ट केले आहे.
विशेष बाबी:
वेळेचे पालन व नियोजनबद्ध अध्यापन
दिव्यांग व विशेष गरजा असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी सुविधा
स्वच्छ पाणी, पोषण आहार, वैद्यकीय मदत
तक्रारींचे तात्काळ निवारण
🚫 सोशल मीडिया, फोटो-व्हिडिओवर निर्बंध
पालक किंवा सक्षम प्राधिकरणाची परवानगी नसताना
विद्यार्थ्यांचे फोटो, व्हिडिओ काढणे किंवा प्रसारित करणे बेकायदेशीर ठरेल.
तसेच विद्यार्थ्यांशी वैयक्तिक चॅट, सोशल मीडिया संवादास मनाई करण्यात आली आहे.
⚖️ गंभीर प्रकरणात थेट पोलिस कारवाई
जर एखादी घटना POCSO Act 2012 किंवा
Juvenile Justice Act 2015 अंतर्गत गंभीर स्वरूपाची असल्यास
२४ तासांत पोलिसांत तक्रार दाखल करणे बंधनकारक आहे.
घटना लपविल्यास शाळा प्रशासन व मुख्याध्यापकांवरही गुन्हा दाखल होऊ शकतो.
📝 Suo-Moto चौकशीचे आदेश
एखादी घटना वृत्तपत्र, टीव्ही किंवा सोशल मीडियातून समोर आल्यास
शिक्षण विभाग स्वतःहून (Suo-Moto) चौकशी करणार आहे.
✅ सर्व शाळांना लागू
हा शासन निर्णय
✔️ सरकारी
✔️ अनुदानित
✔️ विनाअनुदानित
✔️ खासगी
✔️ स्वयंअर्थसहाय्यित
सर्व शाळांना लागू राहणार आहे.
Maharashtra Govt Makes School Safety Guidelines Mandatory for All Schools
The School Education and Sports Department, Government of Maharashtra, has issued an important Government Resolution (GR) dated 13 December 2025, making it mandatory for all schools to strictly implement the “Guidelines on School Safety and Security – 2021” issued by the Central Government.
The decision is based on the Right to Education Act, 2009, Supreme Court directions, and guidelines of the National Commission for Protection of Child Rights (NCPCR).
Key Highlights of the GR:
Complete ban on corporal punishment and mental harassment
Respectful and child-friendly communication with students
Responsibility fixed on school management, principals, teachers and staff
Strict action under POCSO Act 2012 and Juvenile Justice Act 2015 for serious offences
Restriction on misuse of student photos, videos and social media interaction
Mandatory police complaint within 24 hours in serious cases
Suo-Moto inquiry if incidents are reported in media
The GR applies to government, aided, unaided, private and self-financed schools across Maharashtra.
Primary Keywords:
Maharashtra School Safety Guidelines 2025
School Safety GR Maharashtra
Student Safety Rules in Schools
RTE Act School Safety
POCSO Guidelines for Schools
Secondary Keywords:
School Education Department Maharashtra News
School Safety and Security Guidelines 2021
Maharashtra Education News Today