%20edisha.jpg "SQAAF: A Tool for Evaluating and Continuously Improving School Quality")
SQAAF: A Tool for Evaluating and Continuously Improving School Quality
शाळा गुणवत्त्ता मूल्यांकन आणि आश्वासन आराखडा (SQAAF) हाराष्ट्रीय शैक्षणिक संशोधन आणि प्रशिक्षण परिषद (NCERT) यांनी विकसित केलेला एक सुव्यवस्थित फ्रेमवर्क आहे. याचा उद्देश देशभरातील शाळांच्या शिक्षणाची गुणवत्ता मूल्यांकन करणे आणि सुधारणे हा आहे. हा फ्रेमवर्क शाळांच्या कार्यप्रणालीच्या विविध पैलूंचे मूल्यांकन करण्यासाठी, जबाबदारी सुनिश्चित करण्यासाठी आणि शैक्षणिक दर्जा सुधारण्यासाठी सतत प्रयत्न करण्यासाठी एक रचनात्मक दृष्टीकोन प्रदान करतो.
SQAAF चे मुख्य उद्देश:
1. **गुणवत्ता मूल्यांकन**: शाळांद्वारे दिल्या जाणाऱ्या शिक्षणाची गुणवत्ता निश्चित मानदंडांवर आधारित मूल्यांकन करणे.
2. **सतत सुधारणा**: शाळांना सुधारणेच्या क्षेत्रांना ओळखण्यास आणि शैक्षणिक उद्दिष्टांमध्ये सुधारणा करण्यासाठी रणनीती अंमलात आणण्यास मदत करणे.
3. **जबाबदारी**: शाळांनी गुणवत्तापूर्ण शिक्षण देण्यासाठी आणि स्थापित मानकांना पूर्ण करण्यासाठी जबाबदारी स्वीकारली पाहिजे.
4. **समग्र विकास**: विद्यार्थ्यांच्या शैक्षणिक, पाठ्येतर आणि सामाजिक-भावनिक विकासावर लक्ष केंद्रित करणे.
5. **प्रमाणीकरण**: विविध प्रदेश आणि शैक्षणिक मंडळांमध्ये शाळांच्या गुणवत्तेचे मूल्यांकन करण्यासाठी एक प्रमाणित फ्रेमवर्क तयार करणे.
SQAAF चे मुख्य घटक:
हा फ्रेमवर्क शाळांचे मूल्यांकन अनेक डोमेन आणि सब-डोमेनवर आधारित करतो, ज्यात खालील गोष्टींचा समावेश असू शकतो:
1. **अभ्यासक्रम आणि शिक्षण पद्धत**:
- अभ्यासक्रमाचे नियोजन आणि अंमलबजावणी.
- शिक्षण-अध्ययन प्रक्रिया आणि पद्धती.
2. **विद्यार्थी विकास**:
- शैक्षणिक कामगिरी.
- पाठ्येतर आणि अतिरिक्त क्रियाकलाप.
- सामाजिक आणि भावनिक विकास.
3. **इन्फ्रास्ट्रक्चर आणि संसाधने**:
- भौतिक इन्फ्रास्ट्रक्चरची उपलब्धता आणि वापर.
- शिक्षण संसाधने आणि तंत्रज्ञानाची प्राप्ती.
4. **शिक्षक गुणवत्ता आणि व्यावसायिक विकास**:
- शिक्षकांचे पात्रता आणि प्रशिक्षण.
- व्यावसायिक विकासाच्या संधी.
5. **नेतृत्व आणि व्यवस्थापन**:
- शाळेचे नेतृत्व आणि शासन.
- आर्थिक आणि प्रशासकीय व्यवस्थापन.
6. **समावेशकता आणि समानता**:
- शिक्षणात समावेशकता आणि समानता प्रोत्साहित करण्यासाठी केलेले प्रयत्न.
- वंचित आणि विशेष गरजा असलेल्या विद्यार्थ्यांसाठी पाठबळ.
7. **समुदाय आणि पालक सहभाग**:
- शाळेच्या क्रियाकलापांमध्ये पालक आणि समुदायाचा सहभाग.
- बाह्य स्टेकहोल्डर्ससोबत भागीदारी.
अंमलबजावणी:
- शाळांनी SQAAF मार्गदर्शक तत्त्वांचा वापर करून स्वत:चे मूल्यांकन केले पाहिजे.
- शैक्षणिक प्राधिकरण किंवा तृतीय-पक्ष एजन्सद्वारा बाह्य मूल्यांकन देखील केले जाऊ शकते.
- हा फ्रेमवर्क शाळांना मूल्यांकनातील निष्कर्षांवर आधारित कृती योजना तयार करण्यास प्रोत्साहित करतो, ज्यामुळे अंतर दूर करता येते आणि गुणवत्ता सुधारता येते.
महत्त्व:
- SQAAF हे राष्ट्रीय शिक्षण धोरण (NEP) 2020 च्या उद्दिष्टांशी सुसंगत आहे, जे गुणवत्तापूर्ण शिक्षण आणि समग्र विकासावर भर देते.
- हे शाळांना त्यांच्या कामगिरीचे बेंचमार्क करण्यासाठी आणि उत्कृष्टतेसाठी प्रयत्न करण्यासाठी एक साधन म्हणून काम करते.
- हा फ्रेमवर्क शिक्षण प्रणालीमध्ये पारदर्शकता आणि जबाबदारीला प्रोत्साहन देते.
SQAAF स्वीकारून, शाळा शिक्षणाची गुणवत्ता सुधारण्यासाठी आणि विद्यार्थ्यांसाठी उत्तम शिक्षण परिणाम सुनिश्चित करण्यासाठी सुव्यवस्थितपणे काम करू शकतात.