 |
| Guru Gobind Singh Jayanti;history, info and intresting fact in marathi |
Guru Gobind Singh Jayanti;history, info and intresting fact in marathi
गुरु गोबिंद सिंह जयंती: इतिहास, माहिती आणि रंजक तथ्ये
इतिहास:
गुरु गोबिंद सिंह यांचा जन्म २२ डिसेंबर १६६६ रोजी बिहारमधील पाटणा येथे झाला. ते शीख धर्माचे दहावे गुरु होते. त्यांनी आपल्या जीवनात धार्मिक, सामाजिक आणि राजकीय बदल घडवून आणण्यासाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. १६९९ साली त्यांनी खालसा पंथाची स्थापना केली, ज्यामुळे शीख धर्माची नव्याने व्याख्या झाली. गुरु गोबिंद सिंह यांनी अत्याचारी मुघल राजवटीविरुद्ध संघर्ष केला आणि धर्म व मानवतेच्या रक्षणासाठी बलिदान दिले.
गुरु गोबिंद सिंह जयंती प्रामुख्याने चांद्र कालगणनेनुसार साजरी केली जाते. शीख समुदायात पारंपरिक सण आणि धार्मिक उत्सव हे चांद्र पंचांगानुसार ठरवले जातात, ज्याला नानकशाही कॅलेंडर म्हणतात. यामुळे प्रत्येक वर्षी गुरु गोबिंद सिंह जयंतीचा सण वेगवेगळ्या तारखांना येतो.
६ जानेवारीला साजरी करण्याचे कारण:
२०२५ मध्ये गुरु गोबिंद सिंह जयंती ६ जानेवारीला आली आहे कारण नानकशाही कॅलेंडरनुसार त्या दिवशी पोह बदी सप्तमी हा दिवस आहे, जो गुरु गोबिंद सिंह यांचा जन्मदिवस म्हणून मानला जातो. चांद्र आणि सौर कॅलेंडरमधील फरकामुळे काही वर्षी ती तारखेत बदल होतो.
गुरु गोबिंद सिंह जयंती ही तारीख चांद्र पंचांगानुसार ठरवल्याने दरवर्षी ती वेगळी असते, आणि २०२५ साली ती ६ जानेवारी रोजी साजरी केली जाते.
माहिती:
- गुरु गोबिंद सिंह यांचा मुख्य संदेश – त्यांनी लोकांना अन्यायाविरुद्ध उभे राहण्याचा, सत्याची बाजू घेण्याचा आणि आपल्या हक्कांसाठी लढण्याचा संदेश दिला.
- धार्मिक योगदान – त्यांनी शीख धर्मग्रंथ "आदिग्रंथ" संपादित केला आणि त्याला "गुरु ग्रंथ साहिब" हे नाव दिले, जो शीख धर्मातील अंतिम गुरु मानला जातो.
- शौर्य व बलिदान – त्यांच्या चार पुत्रांचा मुघल सत्तेविरुद्ध लढताना वीरगती झाली. त्यांनी आपले कुटुंब आणि अनुयायांसोबतही अनेक बलिदाने दिली.
रंजक तथ्ये:
- गुरु गोबिंद सिंह हे फक्त धार्मिक गुरुच नव्हे, तर कुशल योद्धे, कवी, संगीतज्ञ आणि तत्वज्ञ होते.
- त्यांनी १६९९ मध्ये वसाखीच्या दिवशी खालसा पंथाची स्थापना केली, ज्यामुळे शीख धर्माच्या अनुयायांमध्ये एकता आणि शौर्य वाढले.
- त्यांच्या शौर्याचा आदर करण्यासाठी "चंडी दी वार" नावाचे युद्धगीत त्यांनी रचले होते.
- त्यांनी तलवारबाजी, घोडेस्वारी आणि युद्धकलेत पारंगत होण्यासाठी आपल्या अनुयायांना तयार केले.
- "वाहेगुरु जी का खालसा, वाहेगुरु जी की फतेह" हा घोष त्यांनी खालसा पंथासाठी दिला.
सण कसा साजरा होतो:
गुरु गोबिंद सिंह जयंती हा शीख धर्मीयांसाठी मोठा उत्सव असतो. गुरुद्वारांमध्ये अखंड पाठ, भजन-कीर्तन, प्रभात फेऱ्या आणि लंगर आयोजित केले जातात. हा दिवस शीख धर्मातील एकतेचा, बलिदानाचा आणि सत्यासाठी झगडण्याच्या प्रेरणेचा संदेश देतो.
निष्कर्ष:
गुरु गोबिंद सिंह यांचे जीवन प्रेरणादायी असून त्यांनी दिलेला समानता, न्याय आणि धर्माच्या रक्षणाचा संदेश आजही प्रेरणादायी आहे.
गुरु गोविंद सिंग जयंती 2025- वारंवार विचारले जाणारे प्रश्न (FAQ)
1. गुरु गोविंद सिंग जयंती म्हणजे काय?
गुरु गोविंद सिंग जयंती ही शीख धर्मातील दहावे गुरु, गुरु गोविंद सिंग यांच्या जन्मदिवसाच्या निमित्ताने साजरी केली जाणारी विशेष दिवस आहे. हा दिवस त्यांच्या महान कार्याची, त्यागाची आणि शिकवणींची आठवण करून देतो.
2. गुरु गोविंद सिंग जयंती कधी साजरी केली जाते?
गुरु गोविंद सिंग यांचा जन्म 22 डिसेंबर 1666 रोजी झाला होता. जयंतीची तारीख हिंदू पंचांगानुसार बदलते आणि ती पौष महिन्याच्या शुक्ल पक्षातील सप्तमीला साजरी केली जाते.
3. गुरु गोविंद सिंग यांची मुख्य शिकवण काय होती?
गुरु गोविंद सिंग यांनी धर्म, न्याय, समानता आणि त्याग यांचा महत्त्व दिला. त्यांनी शीख धर्माच्या मूलभूत तत्त्वांचा प्रसार केला आणि खालसा पंथाची स्थापना केली, जे सत्य, धर्म आणि शौर्याचे प्रतीक आहे.
4. या दिवशी कोणकोणते कार्यक्रम आयोजित केले जातात?
- शीख गुरुद्वारांमध्ये विशेष प्रार्थना आणि कीर्तन आयोजित केले जाते.
- गुरु ग्रंथ साहिबचे वाचन (अखंड पाठ) केले जाते.
- शिख समुदाय मोठ्या प्रमाणावर लंगर (मोफत भोजन) सेवा देतो.
- काही ठिकाणी मिरवणुका काढल्या जातात, जिथे गुरूंच्या शिकवणींचा प्रचार केला जातो.
5. गुरु गोविंद सिंग यांनी खालसा पंथाची स्थापना कधी केली?
गुरु गोविंद सिंग यांनी 1699 साली बैसाखीच्या दिवशी खालसा पंथाची स्थापना केली.
6. या दिवशी आपण काय करू शकतो?
- गुरु गोविंद सिंग यांच्या शिकवणींबद्दल जाणून घेणे.
- गुरुद्वारांमध्ये जाऊन प्रार्थना करणे.
- धर्म, न्याय, आणि परोपकार यांचा प्रसार करणे.
- गरजू लोकांना मदत करणे आणि त्यांच्या विचारांचे अनुसरण करणे.
7. गुरु गोविंद सिंग यांचे योगदान काय होते?
गुरु गोविंद सिंग यांनी शीख धर्माच्या संरक्षणासाठी आणि सत्य, धर्मासाठी आपले जीवन समर्पित केले. त्यांनी धर्मासाठी अनेक युद्धे लढली आणि आपले संपूर्ण कुटुंब धर्मासाठी बलिदान दिले.
8. या जयंतीचा सांस्कृतिक महत्त्व काय आहे?
गुरु गोविंद सिंग जयंती शीख धर्मातील श्रद्धा आणि परंपरेचा उत्सव आहे. ही दिव्य प्रेरणा देणारी जयंती संपूर्ण समाजाला एकता, शौर्य आणि न्यायाच्या मार्गावर चालण्यास प्रोत्साहित करते.
9. गुरु गोविंद सिंग जयंती फक्त शीख धर्मियांसाठी आहे का?
नाही. ही जयंती धर्म, जात किंवा समाजाच्या सीमा ओलांडून साजरी केली जाते. गुरु गोविंद सिंग यांच्या शिकवणी सर्वांसाठी प्रेरणादायी आहेत.
10. गुरु गोविंद सिंग यांचा संदेश काय होता?
त्यांचा संदेश स्पष्ट होता – मानवता, धर्मनिष्ठा, सत्य आणि शौर्याचे पालन करा. त्यांनी सांगितले की "ईश्वराच्या इच्छेप्रमाणे जीवन जगा आणि नेहमी सत्याच्या मार्गावर राहा."